Veredelingsbedrijf zoekt en vindt sensorconcept: “Visualiseren en analyseren, dat doen we zelf”

Tholen - Als internationaal veredelingsbedrijf is Bejo op meerdere continenten actief met de ontwikkeling van nieuwe verbeterde groenterassen en productie en verkoop van zaden. Zaadproductie vindt in meerdere landen over de hele wereld plaats en voor veruit het overgrote deel is dat buitenteelt.

Dat betekent dat Bejo hierin met verschillende klimaat- en teeltomstandigheden te maken heeft. Met behulp van sensoren verzamelt het veredelingsbedrijf data uit die zaadteelt. In Nederland worden de sensoren ook gebruikt in de R&D-teelt die in kassen plaatsvindt. In beide gevallen gebruikt men sensoren van Quantified Sensor Technology. Bejo werkt sinds twee jaar met dit jonge Nederlandse bedrijf samen.

“Wat je tegenwoordig ziet is dat je bij heel wat partijen sensoren kunt kopen”, zegt Youri Draaijer, Global Seed Production Research Manager bij Bejo. “Daarbij krijg je vaak direct ook een pakket met adviezen, abonnementen en software. Dat wilden wij echter juist niet.” Het is een van de redenen waarom Bejo bij het relatief nieuwe sensorbedrijf uitkwam. Dat Quantified ook alle sensoren die Bejo wilde standaard in hun assortiment had, hielp mee bij de keuze.

Rijke dataset

De sensoren van Quantified meten de windsnelheid, maar ook neerslag, temperatuur, relatieve vochtigheid, licht, bodemvocht, EC en temperatuur van de bodem. Bijzonder aan het sensorconcept is dat met één sensor meerdere parameters worden gemeten.Cruciaal daarbij is de FireFly, een organisch vormgegeven Internet of Things-device waarin de basismetingen en de zendmodule zijn ondergebracht. Warner Venstra, een van de oprichters van Quantified: “Ook beschikt de FireFly over een GPS-module, waarmee hij zelf zijn locatie aan de gebruiker doorgeeft. Via de connector kan op de FireFly een variëteit aan externe sensoren worden aangesloten voor meer specifieke meetwensen. Het meetsysteem is draadloos en daardoor flexibel en makkelijk op te schalen.”

Bejo werkt niet uitsluitend met de sensoren van Quantified. “Een van de mooie dingen van Quantified is juist ook dat ze in principe iedere soort sensor in hun systeem kunnen toevoegen”, vindt Youri. “Als de leverancier dat ook oké vindt uiteraard.” Het veredelingsbedrijf heeft met de sensoren opgeschaald. Eerst werd in Nederland getest met de sensoren, maar inmiddels worden sensoren gebruikt in de Verenigde Staten, Australië en op locaties in Europa.

Sensor in wortelveld in Tasmanië afgelopen seizoen

Diepgaande analyses

Het roept de vraag op of Bejo voor de stap naar Quantified-sensoren ook al veel met sensoren werkte. “Telers met wie wij werken hadden hun eigen data van bijvoorbeeld weerstations in het veld, maar voor de rest hadden wij simpelweg veel minder data”, geeft Youri aan. “Het betekent dat wij tegenwoordig veel meer data zelf inzichtelijk hebben.” Eerst had Bejo vooral beschikking over de data die de teler zelf opstuurde. “Nu we zelf ook meten en veel meer data hebben, kunnen we ook op een hoger niveau diepgaandere analyses maken.”

De sensoren van Quantified communiceren via een LoRa-netwerk. Daarbij heeft het sensorbedrijf de vrijheid om zelf per locatie een netwerk uit te kiezen. “Via LoRa kunnen kleine pakketjes data over grote afstanden worden gecommuniceerd, met een minimaal energieverbruik. Dit past goed bij het meten van microklimaat. De FireFly sensoren versturen elke vijf minuten een kort bericht en gaan daarna weer in slaap. Hierdoor kan een jaar lang worden gemeten met een relatief kleine oplaadbare batterij," licht Warner toe.

"In het open veld is succesvolle communicatie mogelijk gebleken over een afstand van tientallen kilometers. In de praktijk merken we dat, een beetje afhankelijk van aanwezige obstakels tussen FireFly en gateway, afstanden van honderden meters tot een paar kilometer worden gehaald. Het helpt enorm als de antenne van de gateway hoog boven de grond wordt geïnstalleerd. Een enkele gateway kan de data van tot zo'n 100 FireFlies verwerken. Voor grotere sensornetwerken in een bebouwde omgeving of bij kritische bedrijfsprocessen, kan een extra gateway worden geïnstalleerd.”

Archiefbeeld sensoren Quantified

Zelf visualiseren

Voor alle data die binnenkomt, allemaal centraal in Nederland, bouwt het veredelingsbedrijf aan een team met experts. Bejo vindt het belangrijk dat Quantified het mogelijk maakt eenvoudig de data te exporteren naar waar de klant wil. In het geval van het veredelingsbedrijf naar een eigen systeem. “Als we alleen live data van de sensoren zouden willen zien, dan zou een inlog in het systeem van Quantified voldoende zijn. Wij willen echter meer en de data zelf gebruiken. En ook andere data kunnen koppelen vanuit andere bronnen.”

Robbert-Jan Seeleman, Global Seed Production Researcher bij Bejo, is betrokken in dit project. “We zijn nu volop bezig de data zelf zo goed mogelijk te visualiseren. Ook maken we kennis met verschillende soorten data.” Dit seizoen draaien de sensoren voor het eerst een heel jaar mee in het hele zaadproductieproces. “Als het zaad geoogst is, dan kunnen we vergelijkingen gaan trekken en bijvoorbeeld ook de zaadkwaliteit in relatie tot klimaatdata analyseren.”

Alarmen

De data die Bejo uit de zaadteelt krijgt, kan het veredelingsbedrijf meegeven bij levering van de uiteindelijke zaden. Een zaadje dat geteeld is in een tropisch klimaatgebied, kiemt later bijvoorbeeld ook graag weer in een vergelijkbaar klimaat. Toch is dat niet de voornaamste reden voor het werken met sensoren. ““Met de data die we verzamelen, houden we goed inzicht in de ontwikkeling en het verloop van de teelt en zien we het ook als er afwijkingen of problemen ontstaan. Hiervoor kun je alarmen instellen. Wij, of de betreffende zaadproductiepartner, kan op deze manier sneller en zorgvuldiger bijsturen.” Bijvoorbeeld ook als uit data gevaar dreigt van ziekten en plagen.

Archiefbeeld sensoren Quantified

Sturen

Ook bij weersextremen komt de hogere data- en meetdichtheid van pas. Handig bij zaken die te beheersen zijn, zoals kasklimaat in de R&D. Youri geeft een voorbeeld. “We zien bijvoorbeeld verschillen tussen gewassen met veel bladvolume en die van nature meer verdamping geven en gewassen zonder veel blad, zoals ui en prei. Daar heb je minder grove verdamping en kun je met kennis over temperatuur en luchtvochtigheid hier ook positief op verdamping sturen.”

Hierin zet Bejo nu ook stappen in de buitenteelt, met meer, en uniformere data. “We stellen sensorkits op en sturen ze, vaak per post, die kant op. Daarbij adviseren we eerst met een paar locaties per land te beginnen en te kijken hoe dat gaat.” En die aanpak gaat goed. Bejo werkt inmiddels twee jaar met de sensoren van Quantified, waarvan de laatste anderhalf jaar wereldwijd. “Daar zijn wij met ons team in Leiden zeker trots op”, besluit Warner.

Dit artikel is origineel gepubliceerd op Groentennieuws